श्वानराजाधिराज

लातूर जिल्ह्यात म्हाळुंगी येथे अस्सल भारतीय वाणाची ही कुत्र्याची जात विकसित करण्यात आली आहे. त्यांना पश्मीना हे नाव देण्यात आले आहे. हे कुत्रे अतिशय लढवय्ये असून त्यांची रोगप्रतिकार शक्तीसुद्धा उत्तम आहे. मात्र ते महाग आहेत.
पण मूळ कुत्रे ज्यांचा संकर करून ही जात निर्माण केली गेली ते धनगर कुत्र्यांमधून शोधून काढण्यात आले होते. मूळातच धनगरांसोबत असलेले कुत्रे लढाऊ, तीक्ष्ण कानाचे, भेदक नजरेचे आणि धैर्यशाली असतात. ते प्रसंगी एकटे वाघावर पण चालून जातात.
मी परळच्या बैलघोडा रुग्णालयात कुत्र्यांवरच्या एका कार्यशाळेला गेले होते. तिथे असे ऐकले की हे धनगर लोक कुत्रे नखे तपासून, कानाचा आकार वैगरे पाहून कुत्रा निवडतात. एकदा पिल्लू पाळायचे ठरवले की एक मोठ्ठा खड्डा खणतात (हौदासारखा). त्यात त्या पिल्लाला ठेवतात आणि दिवसातून फक्त दोन- तीनदाच त्या कुत्र्याजवळ अन्न-पाणी ठेवायला आणि घाण साफ करायला त्याच्या जवळ जातात.
आता हे जे पिल्लु असते ते खड्ड्यात कंटाळते आणि कान देऊन मालक कधी येतोय त्याची वाट पाहाते. त्यामुळे जरा खुट्ट झाले की हे पिल्लू कान टवकारते. दुसरे म्हणजे, एकटेपणाची सवय होऊन ते आपोआपच माणूसघाणे बनते. तिसरे आणि महत्वाचे म्हणजे धनगरांच्या कळपात इतर कुत्र्यांबरोबर / माणसांसोबत राहून सुद्धा हा कुत्रा अन्नदात्याशी प्रामाणिक राहतो.